تحول رژیم حقوقی بین‌المللی حفاظت از محیط زیست دریایی در مقابل آلاینده‌های مستقر در خشکی؛ از مونتگوبی تا کارتاگنا

منابع آلودگی دریاها گسترده و متنوع است، تا بدانجا که علاوه بر آلودگی‌های نفتی، آلودگی‌های جوی، تردد کشتی‌ها و فعالیت‌های اکتشافی در بستر دریاها، منابع آلاینده‌ی دیگری وجود دارند که گرچه منشأ آنها در خشکی است، لیکن از مهم‌ترین منابع آلاینده‌ی دریاها محسوب می‌شوند؛ که از جمله می‌توان به مواردی همچون تخلیه‌ی پسماندها و دفع زباله‌های شهری در دریا، ایجاد جزایر مصنوعی، ورود پساب شور دستگاه‌های آب شیرین‌کن و غیره اشاره کرد. به رغم توجه ماده‌ی 207 کنوانسیون 1982 حقوق دریاها به آلاینده‌های مستقر در خشکی، و نظر به گستردگی و شدت فزاینده‌ی این آلاینده‌ها، مقابله با این معضل به دغدغه‌ای برای جامعه‌ی بین‌المللی بدل گشته است. در حقیقت، پیش بینی‌های کلی و عام کنوانسیون حقوق دریاها توان مقابله با تنوع و گستردگی پدید آمده را نداشت و مقررات حقوق بین‌الملل عام نیز به نظر نمی‌توانست به حد کافی کارایی داشته باشد. نظر به نقصان مطروحه، و با عنایت به اصرار اسناد جهانی و از جمله کنوانسیون فوق‌الذکر به گسترش همکاری-های منطقه‌ای، پس از تصویب کنوانسیون حقوق دریاها، در سطح منطقه‌ای با گسترش کنوانسیون‌های بسیاری روبرو بوده‌ایم که عموم آنها به مقابله با آلودگی‌های ناشی از منابع مستقر در خشکی نظری ویژه داشته‌اند و تحولی عمده را پیش روی حقوق بین‌الملل محیط زیست رقم زده‌اند. لذا، این مقاله در صدد بررسی سازوکارهای موجود در این زمینه، سنجش کارایی اسناد پدیدار گشته و شناسایی خلاء‌های احتمالی و جمع‌بندی و ارائه‌ی پیشنهاداتی حقوقی جهت صیانت هر چه بهتر از محیط زیست دریایی است.